„GDYBYM BYŁA CHŁOPCEM, TO BY MNIE ROZSTRZELALI…”

Jako szesnastoletnia dziewczyna Jaroslava Skleničková została uwięziona w obozie koncentracyjnym Ravensbrück wraz z kobietami z Lidic. Była najstarszym lidickim dzieckiem. Przeżyła między innymi dzięki temu, że trafiła tam wraz z matką i siostra – Miroslavą, na których wsparcie mogła liczyć. Szczęśliwie wszystkie trzy przetrwały wojnę. Kobiety z Lidic zostały przetransportowane do Ravensbrück po zajęciu wioski przez nazistów. Dnia 10.06.1942 roku miejscowość została doszczętnie spalona, mężczyźni i chłopcy powyżej piętnastego roku życia - rozstrzelani a 102 dzieci zagazowano w obozie zagłady Chełmno nad Nerem. Tylko 17 dzieci przetrwało wojnę.

Pod koniec kwietnia 1945 roku Jaroslava odbyła czterodniowy marsz śmierci na trasie liczącej 127 kilometrów. Uwolniona została w Crivitz. Powrót do kraju był niezwykle smutny, ponieważ na miejscu okazało się, że ojczysty dom był zniszczony, a ukochanego ojca rozstrzelano.

W 2006 roku wydała publikację na temat swojego życia. Książka stała się bestsellerem przetłumaczonym na wiele języków. Mimo poważnych dolegliwości zdrowotnych będących efektem pobytu w obozie koncentracyjnym czerpie dużo radości z przebywania ze swoimi wnukami i prawnukami, i nie jest obojętna wobec współczesnych problemów społeczeństwa. Publicznie występuje przeciwko ksenofobii i bezprawiu.

Opowiadanie sióstr Suchánkovych zmotywowało mnie nie tylko do studium historii ukierunkowanej właśnie na okres wojenny, lecz także do rekonstrukcji marszu śmierci lidickich kobiet, w której sama wzięłam udział w 2017 roku. Aż dziw bierze, jaką siłę wewnętrzną odkryły w sobie kobiety pod koniec wojny, aby przetrwać. Ravensbrück we wspomnieniach Jaroslavy Skleničkovej to nie tylko miejsce cierpienia i tragedii, ale także – jak podkreśla – mocnej przyjaźni i ogromnej solidarności niektórych współwięźniarek, które uratowały życie jej i innym.

Dziś jest ona ostatnią żyjącą kobietą z Lidic.

 

Gabriela Havlůjová
Republika Czeska
Przyjaciółka Jaroslavy Skleničkovej