„ZARAZ PO WYZWOLENIU POSTANOWIŁAM ZAPOMNIEĆ O OBOZIE KONCENTRACYJNYM I ABSOLUTNIE WYPRZEĆ WSZYSTKO Z PAMIĘCI. NIE POMYŚLAŁABYM, ŻE PO SZEŚĆDZIESIĘCIU LATACH KTOŚ JESZCZE BĘDZIE MNIE O TO PYTAĆ.”

W 1942 roku Sofia Iwanowna została deportowana z Krymu do Niemiec na roboty przymusowe. Dziewczyna trafiła do obozu pracy nieopodal Frankfurtu nad Menem. Po zbombardowaniu zakładu przez Amerykanów i Anglików została przeniesiona do innego obozu pracy. Stamtąd Sofię Iwanownę skierowali do gospodarstwa rolnego. Jednak po upływie trzech miesięcy zabrano ją z powrotem do obozu koło Frankfurtu nad Menem. Jej warunki życia uległy znacznemu pogorszeniu. Dlatego wraz z innymi, w imię protestu, pewnego razu odmówiła kolacji. Pracownicy zostali ukarani, a Sofia Iwanowna - osadzona w więzieniu we Frankfurcie nad Menem. Postawiono jej zarzuty i na podstawie orzeczenia sądu trafiła do Ravensbrück.

W 1945 roku przyszło wyzwolenie. Sofia Iwanowna przez osiem miesięcy pracowała w jednostce zapasów materiałowych Armii Radzieckiej. W grudniu tegoż roku wróciła do domu na Krym, gdzie żyje do dziś.

Córka Liudmila o Sofii Szkatule: „Moja matka niechętnie opowiadała o tym, co w jej życiu znaczył Ravensbrück. Po raz pierwszy dowiedziałam się o obozie przez przypadek, mając 10 - 12 lat. Co noc śniły jej się „psy” z obozu. Od tej pory opiekowałam się nią najlepiej, jak potrafiłam.

Więźniarki nigdy nie poradziły sobie z Ravensbrück i nie pokonały jego koszmarów. Siłą własnej woli powstrzymywały gniew i złość, których nie przejawiały, ale tłumiły. Z każdym dniem ich siły malały, a także coraz mniej ich było.

O mamie mawiano, że miała co najmniej dwóch aniołów stróżów. Uważam, że trzecim była jej matka, która poprzez swoją mądrość, dobroć i cierpliwość uchroniła wszystkie swoje dzieci przed udrękami podczas wojny oraz przed głodem i zimnem w niemniej trudnych warunkach okresu powojennego. Właśnie pod jej „skrzydłami” matka pragnęła być, gdy była w obozie.”

 

Natalia Timofeewa
Rosja
Przyjaciółka Sofie Iwanowny Schkatuly